W MoMa wisi kilka prac Andy Warhol’a. Lśnią specyficznym blaskiem, przyciągając uwagę zwiedzających to wystawne muzeum. Sławna zupa, portret Marilyn Monroe to ikony naszych czasów. Przypomnijmy sobie więc kim był Andy ?

Andy Warhol już od wczesnego dzieciństwa wykazywał wiele cech odróżniających go od pozostałych rówieśników i na przekór otaczającemu środowisku, pragnął zachować swój indywidualizm oraz nietradycyjne podejście do szeroko pojętej sztuki. Swoją datę urodzenia celowo podawał błędnie. W związku z czym, w niektórych opracowaniach, jako miejsce narodzin ikony pop- art’u widnieje Filadelfia czy Hawaje.

W rzeczywistości urodził się w Pittsburghu, 6 sierpnia 1928r. Artysta o słowacko- łemkowskich korzeniach, wychowany wśród imigrantów, w rodzinie wywodzącej się z klasy robotniczej. W dzieciństwie odrzucony od rówieśników, wsparcie odnajdywał w ramionach matki. Po mimo wszystko, Andy Warhol czuł się amerykańskim artystą, niemniej jednak marzył o pracy Europie, skąd pochodzili jego rodzice.

„Nie ma znaczenia, czy obraz przedstawia Mona Lisę, banana, czy okulary Hansa Rittmana – ważne, żeby to było naprawdę ‚pop’!” A.W

Europejskie pochodzenie Warhol wyrażał w niektórych pracach, które kilkukrotnie mogliśmy zobaczyć w naszym kraju. Bez cienia wątpliwości- Celebryta. Balansujący między figuracją a abstrakcją, USA a Słowacją. Kluczem do odczytania jego życia i towarzyszących skrajności z pewnością jest twórczość, której oddał się bez większego wytchnienia. Warhol perfekcyjnie znał otoczenie artystyczne i środowisko, w którym przebywał. Wiedział, jakich technik należy użyć, aby praca została doceniona. Lata sześćdziesiąte to dla artysty czas tysiąca fotografii, które wykonał, a które były wyznacznikiem jego unikatowości i ogromnego talentu.

Swoją twórczość kierował do masowej publiczności, przez co współcześnie określany jest prorokiem amerykańskiego konsumpcjonizmu. Daleki od krytyki ówczesnej sytuacji społecznej; ze sztuki uczynił narzędzie do ścisłego ukazywania i rejestrowania faktów. Przeciwstawiał się na nihilizmowi i wyzyskowi ekonomicznemu, w twórczości zwraca uwagę na kreowanie sztucznych potrzeb i aspiracji, a także na ostentacyjny konsumpcjonizm, ówczesną anomię i polityczną manipulację.

Andy Warhol kojarzony jest jako autor przedmiotów codziennego użytku m.in. rysunków Puszki zup Campbell’s czy butelki Coca-coli. Wykonał serię prac, przedstawiających anonimowe przypadki śmierci, m.in. Samobójstwo (1963). W jednej z nich, został ukazany śmiertelny skok młodej modelki z Empire State Bouilding. Tworzony przez artystę cykl „ Śmierć i katastrofa” przedstawia ujęcia, pokazujące elektryczne krzesło w różnych wariacjach kolorystycznych czy wypadki samochodowe, ukazujące ludzką ciekawość.

Zabieg klatkowego powtarzania tego samego obrazu, utwierdził artystę w przekonaniu, iż kopiowanie motywu lub ujęcia eliminuje u widza poczucie przerażenia. Mowa m.in. o „Srebrnym wypadku samochodowym”, który został sprzedany za 105 milionów dolarów, stanowiąc najwyższą cenę, jaką dotychczas ustanowiono za dzieło tegoż artysty. Sprzeciw i ironie ukazywał w innych dziełach, tj. portrecie Chin-Mao czy piękności Marlin Monroe. Znane postaci artysta pozbawił wszechobecnego kultu, przerabiając ich sylwetki na produkt masowy, równając je z ogólnodostępnymi przedmiotami. Fascynację wielkimi malarzami wyrażał za pomocą art-from-art, przekształcając renesansowe malowidła i zapożyczając ukryte znaczenia.

Za pomocą nieocenionej serigrafii artysta mógł, w krótkim czasie, stworzyć ogromną liczbę prac, o czym świadczy wykonanie 2000 dzieł w ciągu dwóch lat, ilustrujących amerykańską społeczność konsumpcyjną.

„Każdy będzie miał kiedyś swoje 15 minut sławy” A.W

Niedawno, cześć twórczości Warhola została odkryta na nowo. Na archiwalnych dyskietkach odnaleziono blisko 30 prac artysty, do tej pory nie znanych i wyświetlanych.

Poszukiwania dyskietek zainspirowały grupę badawczą, która przyglądając się klipowi rejestrującemu spotkanie Debby Hary i Andy Warhola, postanowiła odnaleźć graficzne obróbki zdjęć artystki, notyfikujące tamtejsze spotkanie.

Cory’ego Arcangela, artysta specjalizujący się w nowych mediach wspólnie z Tiną Kukielski, kuratorką Carnegie Museum of Art, pobudzeni możliwościami ówczesnych programów- kultowej Amigi 1000-wytrwale poszukiwali unikatowych plików. Po mimo różnic, trudnych do rozszyfrowania przez współczesne oprogramowania i ku zdziwieniu wszystkich udało się; ostatecznie odtworzono 30 nieznanych wcześniej cyfrowych szkiców, przeróbek i zdjęć.

15 minut sławy powróciło. Zachwycając się brakiem granic w sztuce Andy Warhola, utwierdzamy się w przekonaniu, że był to człowiek o duszy wiecznego eksperymentatora. Odkryte prace przypominają odbiorcy o możliwościach i umiejętnościach, jakie posiadał. Owocem starań nad odnalezieniem prac jest dokument „Trapped: Andy Warhol’s Amiga Experiments” udostępniony w sieci od 12 maja 2014 roku.

„Dostrzegam, że wszystko, co czynię, związane jest ze śmiercią” A.W

W 1968 roku Warhol przeżył próbę zabójstwa; kule kierowane w jego stronę poważnie raniły artystę. Kilkanaście lat później Andy zapisał się na operację, która chodź wykonana bez większych komplikacji okazała się śmiertelna, w wyniku słabej opieki medycznej i zaniedbań ze strony personelu. Dwa dni później, 22 lutego 1987 roku artysta zmarł. Ciało zostało pochowane na cmentarzu Świętego Jana w Pittsburghu.

Andy Warhol – człowiek wielu kontrastów; balansujący miedzy różnymi kontekstami, na skraju sacrum a profanum. Współcześnie, z perspektywy społecznej, ludzie stają się coraz bliżsi konsumpcjonizmowi, stąd krytycy bardziej doceniają wyjątkową indywidualność artysty, niż miało to miejsce za jego życia.

„Powiada się, że rzeczy zmieniają się z czasem. Prawda jest taka, że to my musimy je zmienić” A.W.